فهرست مطالب:
در اولین گام باید به تعریف پلاک دندانی بپردازیم:
پلاک دندانی چیست؟
جرم و پلاک دندانی از بافت‌های خارج سلولی و میکروارگانیسم‌ها، به ویژه باکتری‌های بی‌هوازی (استینوباکتر و فوزوباکتری) و استرپتوکوک موتانس تشکیل می‌شود. مواد بافتی موثر در تولید پلاک شامل لیپید، پروتئین و پلی ساکاریدهای بلند زنجیره می‌شود. تشکیل پلاک به طور طبیعی نه تنها ضرری ندارد، بلکه حتی از حمله‌ی میکروارگانیسم‌های مضر به دندانها و لثه‌ها نیز جلوگیری می‌کند. با این حال اگر هر روز مسواک نزنید و پلاک جمع شده روی دندان سفت شود، پلاک به تدریج ضخیم‌تر می‌شود و لایه‌هایی را تشکیل می‌دهد که زدودن آن به مرور دشوار و دشوارتر می‌شود.
باکتری‌های نزدیک به سطح دندان به روش تنفس بی‌هوازی زنده می‌مانند، به این ترتیب تعداد و میزان اسیدهای ترشح شده توسط این باکتری‌ها افزایش می‌یابد. در این نوع تنفس باکتریایی به جای اکسیژن از گیرنده‌های الکترونی استفاده می‌شود، به همین دلیل باکتری‌های بی‌هوازی علت اصلی بوی بسیار بدی است که از دهان افراد مبتلا به گزروستومی یا سندروم خشکی دهان به مشام می‌رسد. به علاوه اسیدهای ترشح شده توسط باکتری‌های ایجاد کننده پلاک دندان باعث از بین رفتن مواد معدنی دندان‌های مجاور می‌شود.
سازو کار تشکیل پلاک دندان به شرح زیر است:
- بیوفیلم با جذب پروتئین و باکتری‌ها روی مینای دندان تشکیل می‌شود.
- نیروهای الکترواستاتیک و واندروالس باعث “چسبندگی برگشت‌پذیر” روی سطوح دندان می‌شود. “چسبندگی برگشت‌ناپذیر” پی‌آمد برهم‌کنش مولکول‌ها در غشاء نازک نگهدارنده‌ی سلول‌ها و سطوح سلولی است.
- اضافه شدن مجموع باکتری‌های جدید به باکتری‌های اولیه به تکثیر و تولید بیوفیلم می‌انجامد.
- جریان آب دهان، اسیدیته،دمای دهان، واکنش‌های اکسایش ـ کاهش و رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان همگی باعث سفت و سخت شدن پلاک جمع شده روی سطوح دندانها، به ویژه بین دندانها می‌شود. واکنش‌های اکسایش ـ کاهش بر میزان اسیدیته دهان اثر می‌گذارد، چون این واکنش‌ها ویژگی‌هایی شبیه به واکنش‌های اسید ـ باز دارد.
حال اگر پلاک از روی دندان پاک نشود، سخت می‌شود و به ماده‌ای به نام جرم تبدیل می شود
جرم دندان و جرم گیری
جرم دندان از یک ماده سخت معدنی تشکیل شده است که بر روی دندان دیده می‌شود. نحوه شکل‌گیری جرم دندان به‌‌این ترتیب است که اول پلاک تشکیل می‌شود. ، جرم دندان در واقع از جنس فسفات کلسیم می‌باشد که تحت تاثیر رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان، عدم دسترسی به مراقبتهای دندانپزشکی، رژیم‌غذایی، سن، ژنتیک، آخرین زمان تمیز کردن دندانها،برخی‌از بیماریها و استفاده از برخی از داروها قرار می‌گیرد.در افرادی که بهداشت دهان و دندان به طور منظم انجام می‌شود و دسترسی به مراقبتهای منظم دندانپزشکی صورت پذیرد، تشکیل جرم دندان و پلاک دندان کمتر دیده می‌شود. این امر سبب می‌شود که جرم دندان در سطح دندانهایی که در مجاورت مجاری بزاق می باشند کمتر دیده شود. در افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند و به مراقبتهای دندانپزشکی دسترسی ندارند، جرم دندان زودتر تشکیل می‌شود. اگر جرم دندان به مقادیر زیاد باشد ممکن است سبب التهاب لثه و یا تحلیل لثه شود.افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند احتمال پریودنتال در آنها بیشتر است.علیرغم تحقیقات گسترده هنوز درک کاملی از علت بیماری پریودنتال وجود ندارد، هنوز مطمئن نیستیم که جرم دندان سبب التهاب پریودنتال می‌شود و یا آنکه جرم دندان نتیجه پریودنتال می‌باشد. به فرایند زدودن جرم از دندان جرم گیری می گوییم.
مدت زمان مناسب مراجعه برای جرم گیری دندان چقدر است؟
این موضوع در وهله اول بسته به این است که شما تا چه انداره به بهداشت و سلامت دهان و دندان خود اهمیت می دهید بسیاری از افراد تنها با یک بار جرم گیری، جرم سنگین و انباشته شده بر روی دندان هایشان ازبین می رود و پس از آن شروع به مراقبت از دندان می کنند و دیگر نیاز اساسی به این کار ندارند و در صورت لزوم می توانند از روش دستی استفاده کنند. ولی چیزی که کاملا مشخص است این است که هر کس سالی یکبار به این کار نیاز دارد تا جرم هایی که با ابزاری مانند مسواک قابل پاک شدن نیستند، با ابزارهای قوی تری مانند ابزار دندانپزشکی از بین بروند. هر چه مراقبت شما از دندان هایتان بیشتر باشد جرم گیری ساده‌تر، سریع تر و غیر ضروری تر است.
اینکه گفته می شود هر شش ماه یکبار جرم گیری دندان صورت گیرد، مبنای علمی برای همه‌ی افراد ندارد و تنها افرادی محدودی هستند که با توجه به تشخیص دندانپزشک متخصص لازم است تا هر شش ماه یکبار دندان های خود را جرم گیری کنند.
انواع روش های جرم گیری دندان
1.جرم گیری با ابزار های دستی:
ابزار جرم گیری دستی برای شکستن مکانیکی پیوند بین رسوب و دندان در سطح مشترک رسوب دندان با نوازش دستی لبه برش تیغه ای در سراسر سطح دندان طراحی شده اند.جرمگیرهای دستی برای تراشیدن پلاک انباشته شده و جرم دندان از روی دندان شما طراحی شده اند. از آنجا که به صورت دستی انجام می شود، نمی توان آن را به سرعت مقیاس کننده اولتراسونیک انجام داد.
- 2.جرم گیری با ابزار های اولتراسونیک:
- باگذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی منجر به بروز تکنولوژی اولتراسونیک شد این ابزار به امواج صوتی با فرکانس پایین برای ارتعاش در برابر دندان های شما تکیه می کند و بطور موثر رسوبات سخت را تارتار از بین می برد.با ظهور جرم گیرهای اولتراسونیک،ما بهتر می توانیم به طور موثر و کامل بیماری لثه شما را درمان کنیم و اجازه دهیم لثه های شما بهبود یابد.
3.جرم گیری دندان با لیزر:
یکی از مهم ترین کاربرد لیزر در دندانپزشکی، جرمگیری دندان با لیزر است. در حال حاضر این مقوله یکی از پر کاربردترین آیتم ها است که توسط دندانپزشکان انجام می شود. جرمگیری دندان در حال حاضر توسط دستگاه های مانند پیزوالکتریک و اولتراسونیک انجام می شود که در کوتاه ترین زمان فرآیند جرمگیری دندان ها را انجام می دهد. جرمگیری دندان با لیزر می تواند باعث از بین رفتن جرم های دهان شده که نتیجه ی آن داشتن دندان های سالم و لبخندی زیبا است.
جرمگیری دندان معمولا در طی چند جلسه انجام می شود، دندانپزشک طی جرمگیری لثه ها و ریشه های دندان توسط یک بی حس کننده ی موضعی بی حس می شود.
مراحل انجام جرم گیری دندان:
- مرحله اول:جرم گیری و کورتاز لثه:
- زمانی که با درمان جرم دندان و پلاک دندان ها، همچنان عوامل ایجاد عفونت دربافت اپیتلیوم (بافت پوششی) لثه‌ای اطراف دندان باقی بماند، با انجام کورتاژ لثه ای می توان درمان را انجام داد. لیزر با حذف بافت اپیتلیوم عفونی و حفظ بافت همبند سالم در لایه‌های زیرین، موجب می شود که بافت لثه‌ای سالمی ساخته شود. در کلینیک دندانپزشکی دکتر مریم رحمانی جرم گیری و جرم گیری عمیق دندانها معمولا در دوتا چهار جلسه انجام می گیرد. اما در صورت عدم وجود بیماری لثه ای و یا مشکل خاصی ،جرم گیری معمولا در یک جلسه خاتمه می یابد.
- مرحله دوم:بروساژ دندان:
- دندانپزشکان با آغشته کردن دندان ها به خمیر مخصوص و استفاده از وسیله‌ای چرخشی که یک برس به سر آن بسته شده است، اقدام به بروساژ سطوح دندانی می کنند، این کار معمولا بعد از جرم گیری دندان و برای بوجود آوردن سطح صیقلی روی دندان و همچنین حذف رنگ‌ها و لکه‌هایی که چسبندگی زیادی ندارند و سفید کردن دندان،استفاده‌می شود.
مرحله سوم:صیقلی کردن دندان ها با AIRFLOW:
صیقلی‌کردن دندان با Airflow روشی ایده‌ال برای از بین بردن لک و تغییر رنگ ناشی از کشیدن سیگار و قلیون، مصرف چای و قهوه است، زیرا علاوه بر سفید شدن دندان، بطور کامل پلاک دندان ها را از بین می برد. از این روش‌برای پاکسازی و باز کردن فیشرها قبل ازشیار بندی دندان استفاده می شود. این روش جرم گیری دندان با صیقل دادن دندان بدون تماس مستقیم، فشار و گرما باعث بهبود وضعیت دندان‌های بیمار می شود و نسبت به دیگر روش‌های درمانی پریودنتال برتری‌دارد. در این روش، یک اسپری هوا و سدیم بی‌کربنات و جت آب برای برطرف کردن پلاک و لکه‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. در این روش بیمار دردی را حس نخواهد کرد.
هزینه جرم گیری و بروساژ دندان:
محاسبه هزینه جرم گیری دندان بسته به موارد متعددی خواهد داشت من جمله میزان جرم دندان ،تعداد جلسات مراجع کننده برای جرم گیری و ... که با مراجعه و ویزیت شدن توسط دندانپزشک خود این موضوع روشن خواهد شد اما در نهایت هزینه جرم گیری دندان در بازه ای تعریف شده قرار خواهد داشت.
آیا جرم گیری دندان درد دارد؟
معمولا برای اکثر افرادی که برای اولین بار مراجعه به دندان پزشکی جهت انجام جرم گیری خواهند داشت این سوال پیش خواهد امد که ایا جرم گیری دندان درد خواهد داشت؟ پاسخ این سوال بسته به میزان جرم موجود دندان های خود شما خواهد داشت اما در حالت کلی جرم گیری اقدامی دردناک نخواهد بود و تا این حد که نیازی به بی حسی هم وجود نخواهد داشت.
عوارض جرم گیری دندان:
اگرچه که جرم گیری دندان دارای مزایای بسیار زیادیست اما در نهایت هر اقدامی اعم از درمانی یا غیر درمانی هم معایب خود را داراست.در ادامه به برخی از این معایب اشاره خواهیم داشت:
1.در صورت انجام یک جرم گیری بدون دقت آسیب به بافت لثه به وجود خواهد آمد و باعث تحلیل لثه خواهد شد.
2.در صورت داشتن بدنی با سیستم ایمنی ضعیف امکان به وجود امدن عفونت خواهد بود.
3.ایجاد درد و حساسیت (که در رابطه با این موضوع لازم به ذکر است که تاکید شود که معمولا این درد و حساسیت تا یک هفته به طول خواهد انجامید و در صورت ادامه دار شدن این درد حتما باید به دندانپزشک خود مراجعه نمود).
خونابه | طبيعی است. شستشو با آب نمک |
حساسيت دندان به سرما گرما و مواد شيرين | بعد از چنـد روز از بين می رود اسـتفاده از خمــيردنـدان ضـد حساسيت |
درد خفيف | طبيعی است |
مزایا و فواید جرم گیری دندان:
- رفع بوی بد دهان:گاهی اوقات افراد بر این باورند که منشا بوی بد دهان از نزدن مسواک وباقی مانده مواد غذایی در لابه لای دندان هااست،قطعا که رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان هم تاثیر به سزایی در این موضوع خواهد داشت اما این همه ماجرا نیست در واقع بهداست ضعیف دهان و دندان گاهی باعث تجمع پلاک ها و باکتری ها در دهان خواهد شد که در این مرحله علاوه بر رعایت بهداشت فردی دهان و دندان باید جرم گیری هم انجام شود.
- سلامت بهتر لثه:تجمع پلاک تنها دندان های شما را خراب نمی کند، و زمانی که این مواد در زیر خط لثه جمع شوند می توانند به لثه ها آسیب برسانند. در صورت پیشرفت بیماری حتی ممکن است دندان های شما از دست بروند. خوشبختانه، تمیز نمودن منظم دندان ها از جمله جرم گیری دندان می توانند پلاک را کاهش داده و احتمال از دست رفتن دندان ها را به حداقل برساند.
- محافظت از سلامت عمومی خود:بیماری لثه با بسیاری از بیماری های جدی از جمله دیابت، بیماری قلبی و حتی زوال عقل و برخی سرطان ها مرتبط است. جرم گیری و تمیز کردن حرفه ای راهی بدون دردسر برای کاهش خطر است.
- صرفه‌جویی در هزینه های درمانی:مراقبت از سلامت دندانها و لثه در خانه از نیاز جدی به درمان‌های پرهزینه دندانپزشکی جلوگیری نماید. درمان‌های دندانپزشکی اغلب بسیار پر هزینه و پر دردسر هستند. با جرمگیری و چکاپهای منظم دندانپزشکی از بروز پوسیدگی دندان جلوگیری کرده و در صورت ابتلا به آن در مراحل اولیه با درمان‌های بسیار ساده مشکل را برطرف می‌کنید و مانع پیشرفت بیماری و عوارض پر هزینه بعدی می‌شوید.
جرم گیری دندان و بروساژ در کلینیک دندانپزشکی دکتر مریم رحمانی:
داشتن تجربه ای امن در محیطی آرام و مطابق با استاندارد های روز دنیا در دندانپزشکی یکی از مهم تریم دغدغه های هر فرد برای انتخاب دندانپزشکی می باشد که ما این تجربه بسیار ارزشمند را در کلینیک دندانپزشکی دکتر مریم رحمانی برای شما به ارمغان می آوریم.
